Зошто сметководителите се клучни за успехот на малите и средни претпријатија во FMCG индустријата?
Во динамичниот свет на брзоподвижни производи за широка потрошувачка (FMCG), малите и средни претпријатија (МСП) често се невидливите двигатели на иновациите и локалната пазарна флексибилност. Од мали органски брендови до дистрибутери во соседството, овие компании играат клучна улога во синџирот на снабдување. Сепак, зад нивниот потенцијал за брз раст се крие постојан и сериозен недостаток: недоволно знаење за финансиите.
Пишува: Весна Прентоска, претседателка на Институтот за сметководители и овластени сметководители
За разлика од големите корпорации, МСП во FMCG индустријата ретко имаат ресурси да ангажираат постојан финансиски менаџер или финансиски директор. Финансиското планирање често го води сопственикот или административец со ограничено познавање од областа. Како резултат, клучни финансиски одлуки — како што се цени, управување со обртни средства или кредитни услови — се носат врз основа на интуиција, а не на анализа.
Малите и средни претпријатија (МСП) во индустријата на брзоподвижни производи за широка потрошувачка (FMCG) се клучни актери во локалната економија. Тие носат агилност, иновација и често пополнуваат пазарни празнини кои ги занемаруваат големите корпорации. Но, и покрај нивната важност, многу МСП од FMCG секторот се соочуваат со фундаментална слабост што може да го ограничи нивниот раст: недоволно знаење и управување со финансиите.
Овој недостаток не произлегува само од негрижа. МСП во FMCG обично функционираат со голем обем и мали маржи, каде што секојдневното внимание е насочено кон дистрибуција, брзина и предвидување на однесувањето на потрошувачите. Финансиското планирање, буџетирањето и анализа на профитабилноста честопати остануваат во втор план. Многу сопственици се фокусираат на продажба и логистика, при што немаат ниту време, ниту алатки за да управуваат со готовинскиот тек, да читаат финансиски извештаи или да носат одлуки базирани на податоци.
Неефикасното управување со готовинскиот тек е честа слабост кај МСП. FMCG производите обично се карактеризираат со ниски маржи и висока фреквенција на продажба, што бара прецизна контрола на залихи, побарувања и обврски. Мала грешка може да доведе до проблеми со ликвидноста, особено кога клиентите бараат долги рокови за плаќање, а добавувачите бараат плаќање однапред. Меѓутоа, многу МСП не прават прогнози за готовинскиот тек, што доведува до реактивен, а не проактивен пристап.
Друг сериозен проблем е непознавањето на опциите за финансирање. Секоја опција, почнувајќи од обични банкарски кредити, преку факторинг и лизинг, па се до инвестиции во сопственички капитал има своја специфика, но многу сопственици на FMCG компании избираат скапи или ризични решенија, само затоа што не ги познаваат спецификите на поединечните финансиски производи. Дури и кога ќе добијат финансирање, често се случува да немаат план како правилно да ги распределат средствата поради слабо буџетирање и недостаток на следење на трошоци.
Во вакви ситуации улогата на сметководителот е од клучно значење, но најчесто таква улога е недоволно искористена.
Иако најголемиот број МСП ангажираат сметководители само за поднесување на даночни пријави или почитување на законска регулатива, вистинската вредност на професионалната сметководствена поддршка е во стратешкото финансиско водење. Сметководителите можат да им помогнат на МСП од FMCG секторот во стратешкото планирање и управување со финансиите, преку услуги како:
- - Прогноза на готовински тек, прилагодена на FMCG динамиката;
- - Анализа на профитабилноста по производна линија, за идентификување на најисплатливите производи;.
- - Оптимизација на залихи и обртни средства, клучна во брзоподвижната трговија;
- - Пристап до финансирање, вклучително подготвување извештаи за банки или инвеститори;
- - Поставување на финансиски индикатори (КПИ) за следење на тековните резултати.
Постои и друг аспект кој е занемарен, а тоа е јазот во комуникацијата помеѓу МСП и сметковдителот. Имено, сопствениците на МСП не се целосно свесни за опсегот на услуги што може да ги понуди еден сметководител, а сметководителите пак ретко се проактивни во едукацијата на клиентите надвор од законските обврски. Овој дисбаланс ги остава МСП во ранлива позиција да го планираат развојот без контрола, да продаваат без маржа или да позајмуваат без стратегија.
За да се надмине ова, односот меѓу МСП и сметководителите мора да се унапреди. Сметководителите треба да се позиционираат не само како сервисни извршители, туку како стратешки партнери — со континуирана поддршка, анализи и финансиска едукација. Од друга страна, сопствениците на бизниси треба да вложат во основна финансиска едукација и да ја препознаат вредноста од соработка со професионалци, не само при даночни обврски, туку во секојдневното работење.
Покрај тоа, ретко кој МСП следи финансиски индикатори (КПИ) како бруто маржа по производна линија, обртен период на залихи или трошок за стекнување клиент. Без овие метрики, тешко е да се идентификува кои производи или клиенти навистина носат профит. Раст без профитабилност не е одржлив, па многу ветувачки компании пропаѓаат откако ќе пораснат прерано, без стабилна финансиска основа.
Решението лежи во финансиска едукација и поддршка. Обуки наменети за сопственици на МСП, пристап до надворешни финансиски консултанти и соработка со комори или институции можат значително да ја зголемат финансиската писменост. Технологијата исто така помага — достапни cloud-базирани софтвери за сметководство овозможуваат визуелен приказ и извештаи за подобро донесување одлуки.
FMCG е индустрија што бара брзи одлуки. МСП кои ќе ја совладаат финансиската писменост добиваат клучна предност. Со соодветен сметководител покрај нив, тие можат да носат попаметни одлуки, да добијат подобро финансирање и да растат одржливо — не само брзо.
На крај, иако маркетингот и развојот на производи се често на врвот на приоритетите во FMCG, финансиската писменост не смее да се занемари. МСП што се финансиски обучени се поотпорни и поконкурентни. Нивното оспособување со алатки и знаење за паметно управување со парите е важно не само за нивниот опстанок, туку и за напредокот на целата FMCG индустрија.